Cây me được biết đến là loại cây được ưa chuộng vì người ta dùng trái của chúng có thể làm các việc khác nhau ví dụ như làm nước uống, làm trái ăn, hay là dùng để làm mứt. Nhất là với những tín đồ đam mê ăn vặt, không thể bỏ qua cho mình món me chấm muối ớt cực ngon và hấp dẫn.
Nguồn gốc và xuất thân của cây me
Cây me hay còn được gọi với cái tên quốc tế rất chi là dễ đọc đó chính là Tamarindus, là loại cây thuộc họ nhà đậu. Loại cây mà có thân gỗ bao gồm các đường sọc chạy dọc lớn nhỏ màu xanh nâu đậm. Chiều cao trung bình có thể lên đến hơn 20 mét đối với những cây có tuổi đời lâu năm hoặc những cây phát triển tốt.
Gỗ bên trong thân của cây là những lớp gỗ khá cứng cỏi tạo nên một bề mặt bảo vệ được bề mặt thân cây một cách toàn diện và an toàn nhất. Lớp gỗ của cây me này có màu sắc khá tối đó là màu đỏ sẫm và lớp dác gỗ bên ngoài có màu vàng ánh một chút làm nên vẻ nổi bật khác biệt so với những loại cây họ đậu còn lại.
Người ta truyền nhau lá của cây me này có một dạng kép như là một chiếc lông chim vậy nên bởi lẽ đó khi nhìn vào người ta chăm chú vào số lượng lá nhỏ cấu thành tạo nên chiếc lá lớn bên ngoài, bao gồm khoảng từ 10 đến khoảng 40 lá nhỏ tùy thuộc vào độ lớn nhỏ, cao tuổi hay thành cổ thụ của thân cây me.
Hoa của cây me khá đặc biệt, nhưng cũng khá giống với các cây thuộc nhà họ đậu còn lại, đó chính là dạng cành hoa, nghĩa là hình dáng này bao phủ bởi các cụm hoa với phần sơ hay còn được gọi tắt là phần kéo dài, cùng với nhiều cuống nhỏ chứa một bông hoa riêng lẻ, được ví giống như cây nhà họ đậu lupin.
Đặc điểm và các loại me trên thế giới
Trên thế giới, người ta phát hiện ra rất nhiều loại me nhưng đặc sắc cũng như được ưa chuộng nhất phải nói đến chính là me thái hay còn gọi là me thái lan. Khác hoàn toàn với loại me chua thông thường, me thái lại mang một vị ngọt thanh thanh, thơm ngon và rất dễ gây hấp dẫn cho người đối diện.
Người ta chấp nhận một điều rằng đây là loại trái của cây me mà được ưa chuộng ở hầu hết tất cả các lứa tuổi cũng như là các quốc gia trên thế giới. Vì đây là loại cây me mà rất dễ trồng vì có thể thích nghi ở các loại đất khác nhau. Không kén bất kỳ địa hình nào, và đặc biệt là dễ thích nghi với các loại hình khí hậu.
Cây me thái cực kỳ dễ trồng do chỉ cần đến 2 năm cây sẽ cho ra lứa trái đầu tiên sai trĩu cả cành, năng suất trung bình được ước tính chung cho loài cây này là khoảng 100kg cho một vụ đối với một cây trưởng thành. Cây thường ra bông vào đầu mùa mưa tức là tháng 10,11 và bắt đầu thu hoạch từ tháng 12 trở đi đến tháng 4.
Cây có một tốc độ sinh trưởng khiến người trồng cũng phải òa lên, do rằng dễ trồng, dễ thích nghi và cực kỳ say mê ánh sáng. Cây này thích hợp được tại các vùng đất khô hạn đến chinh phục các khu vực có lượng mưa cao cũng như khí hậu bất ổn, miễn sao cung cấp cho nó đủ nguồn nước.
Cách trồng me được dân gian lưu truyền
Vì lợi ích mà cây me mang lại cho con người quá lớn, từ nhiều mặt khác nhau. Cho nên là người ta đang tranh đua nhau trồng me để kiếm thêm thu nhập cho gia đình. Vậy thử hỏi để trồng được cây me lớn mạnh thì cần chuẩn bị cho mình những gì và các công tác gây trồng sẽ như thế nào để cây me phát triển được tốt nhất.
Đầu tiên phải chuẩn bị hạt giống và dụng cụ
Phải chuẩn bị cho mình chậu nhựa, thùng xốp hoặc đầu tư hơn là một mảnh vườn lớn để có thể trồng được cây me của mình. Lưu ý một điều rằng nếu trồng trong thùng xốp phải khoét những lỗ thông hơi để có thế thoát nước.
Về phần đất trồng, vì cây me là loại cây chấp nhận được các loại đất khác nhau để bản thân sinh trưởng. Thế nên có thể trộn phần đất với phân bò hay với xơ dừa để đất trở nên xốp hơn và hạt khi gieo trồng sẽ nhanh chóng nảy mầm.
Hạt giống của hạt cây me sau khi mua về phải ngâm 3 ngày để có thể làm sạch và làm mềm lớp vỏ bên ngoài hạt. Bạn có thể chọn rửa sạch hàng ngày để cho hạt giống của mình không bị úng mất. Và cuối cùng là dùng dao để có thể gọt đi lớp vỏ bên ngoài, chừa lại phần hạt me màu trắng để trồng.
Tiến hành các công đoạn trồng cây me
Hạt sau khi đã được cạo vỏ ngoài ở bước trên sẽ để lại màu trắng. Cần phải chuẩn bị thêm cho mình một hộp nhựa nhỏ, sau đó đem lót miếng giấy thật ẩm vào bên trong để không có quá nhiều nước. Và đặt hạt me đã chuẩn bị vào hộp rồi đóng nắp đậy lại. Cần một thời gian để cây nảy mầm, khoảng vài ngày sau.
Bước cuối cùng là chờ đợi hạt giống của mình nảy mầm, chịu đâm hoa nảy lộc, phải chú ý theo dõi hàng ngày để giấy lót bên trong hộp phải luôn ẩm ướt để dễ dàng nhận biết khi nào hạt me sẽ mọc mầm. Cuối cùng là mang hạt nảy mầm bỏ vào đất, nhớ phải thực hiện nhẹ nhàng để tránh tình trạng gãy đi mất mầm của cây.
Chăm sóc cây sau khi đặt vào đất
Sau khi đặt cây vào bên trong chậu hoặc sân vườn nhà. Cần lưu ý phải tưới nước đầy đủ mỗi ngày để cây mọc thân và ra được lá non. Khoảng hai mươi ngày sau là phải bón phân lót bằng phân hữu cơ. Một tháng chỉ nên bón một lần vì hàng năm cây có thể giảm độ phèn cho rễ, làm như vậy cây dễ hấp thu chất dinh dưỡng.
Giá trị dinh dưỡng to lớn của cây me
Có thể thấy, cây mang lại một nguồn dinh dưỡng khá lớn cho người thưởng thức, bởi lẽ, từng bộ phận khác nhau của cây, như cùi thịt, lá, vỏ hay thân đều được sử dụng một cách có ý nghĩa. Dưới đây sẽ là một vai trò nhỏ trong những vai trò thiết yếu về dinh dưỡng mà cây đã đem đến cho con người
Sử dụng từng bộ phận của cây như một món quà từ cây me
Người ta tận dụng phần cùi thịt của quả me có trong cây để có thể chế biến thành một loại gia vị chính yếu cho nền ẩm thực của các nước Mỹ La Tinh nói riêng và cũng như các quốc gia trong khu vực Châu Á nói chung. Nó là một phần chính trong nước sốt có tên là Worcestershire và HP.
Cùi thịt của quả me non trong cây me thật sự rất chua, vì lý do đó, các nhà đầu bếp cũng như chế biến tin rằng nó rất phù hợp cho các món ăn chính không những trong nhà hàng mà còn ở các bữa ăn dân giã. Trong khi đó, cùi thịt của quả me trong cây me đã chín thì lại có vị ngọt đối lập, thích hợp cho các loại đồ uống và tráng miệng.
Do mang trong mình một tỷ trọng khá lớn so với các loại cây nhà họ đậu còn lại thế nên lõi gỗ của cây sẽ được các thương lái mua lại và đóng chúng trở thành đồ gỗ trang trí trong nhà hay làm các vật dụng ăn uống. Điều đặt biệt là gỗ của lõi gỗ lấy từ cây sẽ mang trong mình một màu đỏ khá khác biệt và đẹp mắt.
Cây me được người ta nói rằng phổ biến nhiều nhất ở đất nước Ấn Độ, vì tại đây người ta tận dụng để làm những bóng mát to lớn cho bản làng, đem lại bầu không khí trong lành hơn, giúp người dân tránh được mỗi khi cái nắng gắt ghé qua. Và có một điều khá hay là loài khỉ ở đây cực thích ăn cũng như hái trộm trái từ cây này.
Cây me trong mắt của người dân bản địa
Tất nhiên rằng, lại các vùng làng quê tại Việt Nam, có thể bắt gặp được cảnh các cây me sum suê lá, đâm hoa kết trái xếp thành hàng tạo nên các bóng mát tại các làng xóm nhỏ ở Việt Nam. Và cũng một phần là do cây có thân là gỗ nên khá bền bỉ trong duy trì sự sống do đó cây me già ở đây được người Việt khá ưa chuộng.
Me được sử dụng bởi người Việt Nam đa số chủ yếu là dùng để nấu thức ăn, do rằng trái me đôi khi có thể là lá me có vị chua của mùi me thơm nên được dùng để nấu món canh chua dân gian mà được lưu truyền và là món ăn chính yếu của người Việt từ bao đời nay. Thật hấp dẫn mà đúng không ?
Ngoài ra, trái me còn được người ta dầm ra làm nước mắm thì phải gọi là đúng bài, nhất là với những người miền tây dân giã, đây cũng được coi là món ăn tìm thấy ở tất cả mọi nhà ở khu vực này. Tạo nên một hương thơm đặc biệt, nên sẽ được dùng để chấm các món ăn như là khô nướng.
Mặt khác, me còn được sử dụng làm các món tráng miệng đặc trưng của dân gian do là khi chín sẽ mang trong mình một vị ngọt riêng thế nên người ta có thể ngào đường chúng hoặc dùng nước me để chan lên khi nướng bánh tráng. Hơn thế nữa, vào những dịp tết đến, me trên cây còn được tận dụng làm mứt rất hấp dẫn.
Những món ăn được chế biến từ cây me
Như đã nhắc đến ở trên, cây me được con người khai thác từ gốc đến rễ, do nó mang đến khá nhiều lợi ích cho con người. Việc người ta dễ dàng dùng cây được trồng trước sân nhà để chuẩn bị một món ăn thịnh soạn mà tiếp đãi không phải là chuyện khó thấy khi đến với Việt Nam.
Và cuối cùng, nhờ vào cây này, người ta mới có thể giảm thiểu đi được lượng chất phụ gia hay chất hóa học quá nhiều để chế biến món ăn. Đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng cũng như là protein có trong cơ thể con người.
Kết luận
Cây me ở phía trên, đã được miêu tả một cách ngắn gọn nhưng chi tiết nhất có thể, một phần muốn giúp người dân hiểu biết thêm về loại cây họ đậu này cũng như hiểu về giá trị mà nó mang đến cho con người về cả mặt ẩm thực lẫn mặt vật chất.
